ACTION M ..: ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας

Το συνολικό πακέτο άμεσων και έμμεσων ενισχύσεων για την
ενεργειακή κρίση είναι 8 δις ευρώ.

Α. Ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων (Σεπτέμβριος 2021 – Απρίλιος 2022)

Αυξημένη επιδότηση ρεύματος και φυσικού αερίου.
Έκτακτη ενίσχυση 200 ευρώ στα ταξί.
Έκτακτη ενίσχυση 200 ευρώ σε 900.000 χαμηλοσυνταξιούχους, ανασφάλιστους υπερήλικες και άτομα με ειδικές ανάγκες.
Καταβολή διπλή δόσης σε 250.000 δικαιούχους Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και καταβολή μιάμιση επιπλέον δόσης επιδόματος στους δικαιούχους επιδόματος παιδιού.
Αναστολή και για το 2022 του τέλους επιτηδεύματος για τους αγρότες που υπάγονται στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α., όπως επίσης και για τους αλιείς της παράκτιας αλιείας.
Επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης για το αγροτικό πετρέλαιο για όλο το 2022 και επιδότηση του 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής στο ηλεκτρικό ρεύμα για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Μείωση του Φ.Π.Α. των ζωοτροφών και των λιπασμάτων στο 6%. Περαιτέρω στήριξη των κτηνοτρόφων, με βάση το τζίρο του 2021.

Β. Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης (Μάιος 2022 έως τέλος του έτους)

Αυξάνονται οι επιδοτήσεις ηλεκτρικού ρεύματος για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο των υφιστάμενων κατηγοριών καταναλώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και επιπλέον επιδοτούνται, για πρώτη φορά, και οι καταναλώσεις πάνω από τις 300 KWh της κύριας κατοικίας, καθώς και καταναλώσεις υπολοίπων ιδιοκτησιών των νοικοκυριών.
Επιδοτείται το 60% της αύξησης για όλους τους λογαριασμούς ρεύματος οικιακών καταναλωτών, από τον Δεκέμβριο ΄21 έως τον Μάιο ΄22. Αφορά χρεώσεις κύριας κατοικίας, οι οποίες δεν έχουν καλυφθεί από τις εκπτώσεις και για καταναλωτές με δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα έως 45.000 ευρώ (95% των νοικοκυριών). Η επιδότηση δεν ξεπερνά τα 600 ευρώ ανά καταναλωτή.
Από τον Ιούλιο του 2022 και με χρονικό ορίζοντα έως και ένα χρόνο, μπαίνει σε εφαρμογή ένας νέος μηχανισμός, που βάζει έμμεσο πλαφόν στην αγορά λιανικής. Αναστέλλεται η Ρήτρα Αναπροσαρμογής ώστε να σταθεροποιηθεί η τιμή λιανικής σε χαμηλά επίπεδα.
Απορροφάται το 70% - 80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Από τον Ιούλιο επιδοτούνται όλες οι κατοικίες ανεξάρτητα ορίου κατανάλωσης με 200 ευρώ ανά MWh, για τους οικιακούς καταναλωτές (καλύπτει το 84% της αύξησης) και με 240 ευρώ ανά MWh τους δικαιούχους κοινωνικού τιμολογίου (καλύπτει το 100% της αύξησης).
Από τον Ιούλιο αυξάνεται η επιδότηση στους εμπορικούς καταναλωτές με παροχή ισχύος μέχρι 35 KVA σε 192 ευρώ ανά MWh (απορρόφηση έως και το 82% της αύξησης), ενώ στα αγροτικά τιμολόγια η επιδότηση ανέρχεται στα 213 ευρώ ανά MWh (απορρόφηση έως και το 90% της αύξησης). Για τους υπόλοιπους επαγγελματικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές, με παροχή ισχύος άνω των 35 KVA, η επιδότηση ανέρχεται στα 148 ευρώ ανά MWh. Για το φυσικό αέριο και τους επαγγελματικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές η επιδότηση για τον Ιούλιο ανέρχεται στα 30 ευρώ ανά MWh.
Από τον Ιούλιο και μετά παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες να γνωρίζουν εγκαίρως τα τιμολόγια κάθε προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς οι προμηθευτές υποχρεούνται να ενημερώνουν κάθε φορά για τις τιμές του μεθεπόμενου μήνα και οι καταναλωτές μπορούν να αλλάζουν πάροχο, εφόσον το επιθυμούν, αζημίως.

Γ. Επιδότηση καυσίμων (Μάιος – Σεπτέμβριος 2022)

Επιδότηση κατά 15 λεπτά/λίτρο (με ΦΠΑ) στο πετρέλαιο κίνησης, για όλο το χρονικό διάστημα.
Επιδότηση βενζίνης (όχημα) κατά 22 λεπτά/λίτρο στην ηπειρωτική χώρα και 28 λεπτά στα νησιά για το χρονικό διάστημα Μαΐου – Ιουνίου.
Επιδότηση βενζίνης (όχημα) κατά 44 λεπτά / λίτρο στην ηπειρωτική χώρα και 56 λεπτά/ λίτρο σε νησιά για το διάστημα Ιούλιος – Σεπτέμβριος.
Επιδότηση από τα €35 (Μαΐου – Ιουνίου) στα €60 (Ιούλιος – Σεπτέμβριος) για ιδιοκτήτες μοτοσυκλετών στην ηπειρωτική χώρα.
Επιδότηση από τα €40 (Μαΐου – Ιουνίου) στα €70 (Ιούλιος – Σεπτέμβριος) για ιδιοκτήτες μοτοσυκλετών στα νησιά.
Επιστροφή, εντός Αυγούστου, του ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.

Δ. Νομοθετικές πρωτοβουλίες - έλεγχοι

Θεσπίστηκε πλαφόν στην αύξηση του μισθώματος στις εμπορικές και επαγγελματικές μισθώσεις προκειμένου να προστατευθούν οι μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις από ενδεχόμενες υπέρογκες αυξήσεις που οφείλονται στις πρόσφατες πληθωριστικές πιέσεις.
Θεσπίστηκε το ρυθμιστικό πλαίσιο που επιτρέπει τη δημοσιοποίηση της εμπορικής επωνυμίας επιχειρήσεων που παραβιάζουν τα μέτρα κατά της αισχροκέρδειας.
Τον Απρίλιο άνοιξε η πλατφόρμα μέσω της οποίας δηλώθηκαν, οι πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων, λιπάσματα, ζωοτροφές, σιτάρι ή σιμιγδάλι, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σιμιγδαλιού και αλεύρια δημητριακών, ηλίανθο και φυτικά έλαια εκτός από το ελαιόλαδο.
Ήρθε διάταξη με την οποία το 90% των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας θα επιστραφεί στο Ελληνικό Δημόσιο.
Νομοθετήθηκε «κόφτης» στο περιθώριο μικτού κέρδους για σειρά αγαθών και υπηρεσιών. Έτσι απαγορεύεται, η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, που υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους προ της 1ης Σεπτεμβρίου 2021.
Η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς του Υπουργείου Ανάπτυξης, από τα τέλη του 2021 έως τα τέλη Μαΐου του 2022, έχει διενεργήσει και βρίσκονται σε εξέλιξη εκατοντάδες έλεγχοι και επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 1.454.242 ευρώ.

Στήριξη σε σχέση με άλλες χώρες

Η Ελλάδα έχει παράσχει προς τους πολίτες της τη μεγαλύτερη οικονομική στήριξη στην Ευρώπη απέναντι στην ενεργειακή κρίση, αναλογικά με το ΑΕΠ της. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Bruegel, με στοιχεία που αφορούν το διάστημα Σεπτέμβριος 2021-Ιούνιος 2022, προκύπτει ότι η Ελλάδα για τη στήριξη των νοικοκυριών έχει δαπανήσει 3,7% του ΑΕΠ, 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Τι έχουν δαπανήσει όμως άλλες χώρες; Η Ισπανία σχεδόν 40% λιγότερο, 2,3% του ΑΕΠ. Η Ιταλία 2,1% του ΑΕΠ, η Γαλλία 1,4% του ΑΕΠ.Η Ισλανδία, η Δανία, η Τσεχία 0,1% του ΑΕΠ. Η Κύπρος 0,7% του ΑΕΠ.

Αύξηση του Πληθωρισμού σε Ευρώπη και ΗΠΑ

Ο πληθωρισμός κατέγραψε ρεκόρ τον Ιούνιο στην ενιαία νομισματική περιοχή του Ευρώ, αφού μετρήθηκε στο 8,6%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Οι χώρες της Βαλτικής υφίστανται την πιο μεγάλη πίεση (Εσθονία 22%, Λιθουανία 20,5%, Λετονία, 19%), ακολουθεί η Σλοβακία (12,5%), ενώ πολύ ψηλά βρίσκεται η Σλοβενία με 10,8%, το Βέλγιο με 10.5%, το Λουξεμβούργο με 10.3% και η Ισπανία με 10%. Στη Γαλλία ο ρυθμός των ανατιμήσεων αυξήθηκε από το 5,8% τον Μάιο στο 6,5% τον Ιούνιο, ενώ στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., την Ιταλία, ο πληθωρισμός αυξήθηκε περισσότερο από μια μονάδα σε ένα μήνα, φτάνοντας στο 8,5%.

Στην Ελλάδα ο πληθωρισμός τον Ιούνιο εκτιμάται πως έφτασε στο 12,1%. Με βάση τα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat, περισσότερο από το μισό του πληθωρισμού της Ευρωζώνης οφείλεται στις αυξήσεις των ενεργειακών προϊόντων ενώ χωρίς τα καύσιμα και τα ανεπεξέργαστα τρόφιμα ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης θα ήταν 4%. Οι αυξήσεις στα ενεργειακά προϊόντα τον Ιούνιο έφτασαν σε ετήσια βάση το 41,9%.

Εκτός των χωρών της ζώνης του Ευρώ, στη Μεγάλη Βρετανία, που δεν επηρεάζεται τόσο από τις επιπτώσεις του πόλεμου στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο 9,1% που είναι η χειρότερη επίδοση της χώρας από το 1982. Ενώ και στις ΗΠΑ που επίσης δεν επηρεάζονται άμεσα από τον πόλεμο, ο πληθωρισμός είναι στο 8,6%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση από τον Δεκέμβριο του 1981 (για το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ τα στοιχεία αφορούν τον μήνα Μάιο).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Κατάσταση ΔΕΗ

Το Δημόσιο ελέγχει σήμερα το 34% της Δ.Ε.Η. και ασκεί ουσιαστικό έλεγχο στην εταιρία. Εάν η ενεργειακή κρίση έβρισκε τη Δ.Ε.Η. στην κατάσταση του 2019, οι συνέπειες για τους Έλληνες καταναλωτές θα ήταν πολύ χειρότερες. Η εταιρεία σήμερα επενδύει σε νέες μορφές ενέργειας και έχει τη δυνατότητα να στηρίξει τους καταναλωτές διαθέτοντας περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ, για επιδότηση λογαριασμών.

Ταυτόχρονα η πρόσφατη αναβάθμιση της αξιολόγησης της Δ.Ε.Η. από την Standard & Poor's είναι ψήφος εμπιστοσύνης για την εταιρεία και δικαιώνει τη στρατηγική που ακολούθησε η Κυβέρνηση για την εξυγίανσή της. Εξαιτίας της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, η Δ.Ε.Η. την Άνοιξη του 2019 ήταν ένα βήμα πριν τη χρεωκοπία, σύμφωνα με την έκθεση του ορκωτού ελεγκτή. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε αδρανήσει εξαιτίας ιδεοληψιών και έλλειψης τεχνοκρατικής γνώσης, η παραγωγή ρεύματος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) θα είχε προχωρήσει περισσότερο και η Δ.Ε.Η. θα είχε σήμερα μεγαλύτερες δυνατότητες συμπίεσης των τιμών.

Απολιγνιτοποίηση

Η απολιγνιτοποίηση είναι μία διαδικασία η οποία έχει δρομολογηθεί εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Ξεκίνησε ουσιαστικά το 2010 με σταδιακή απόσυρση παλιών λιγνιτικών μονάδων. Κατά τα χρόνια που κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ η παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη μειώθηκε κατά 50%, από 19,5 τεραβατώρες, σε 10 τεραβατώρες ετησίως.

Η απόφαση της σταδιακής μείωσης της συμμετοχής του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή ήταν και παραμένει, σωστή και επιβεβλημένη, όχι μόνο για περιβαλλοντικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους. Ο λιγνίτης είναι ακριβός και ρυπογόνος, ενώ σε κανονικές συνθήκες είναι πολύ ακριβότερος από το φυσικό αέριο και πάντα ακριβότερος από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Όμως λόγω του πολέμου στην Ουκρανία η τιμή του φυσικού αερίου αυξήθηκε (έφτασε και μέχρι 10 φορές παραπάνω) με αποτέλεσμα η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη να γίνει προσωρινά συγκρίσιμη.

ΑΠΕ

Την περίοδο 2015-2018 η αύξηση των ΑΠΕ δεν ξεπέρασε το 0,4% ετησίως. Αντίθετα, το 2019 που η Νέα Δημοκρατία έγινε κυβέρνηση οι ΑΠΕ αυξήθηκαν κατά 2,2%, το 2020 αυξήθηκαν κατά 5,16% και το 2021 η αύξηση ήταν 9,06%. Παράλληλα την τελευταία διετία υλοποιήθηκαν στον κλάδο των ΑΠΕ 17 φορές περισσότερα έργα από όσα έγιναν την περίοδο 2015-2018. Σε ότι αφορά το μέγεθος της ενέργειας από ΑΠΕ, την περίοδο 2015-2018 προστέθηκαν μόλις 805 μεγαβάτ, ενώ τα 2 τελευταία χρόνια προστέθηκαν 2.107 μεγαβάτ.