Κάποτε ένας καθηγητής πανεπιστημίου θέλησε να επισκεφτεί από περιέργεια έναν απλό ιερομόναχο που θεωρούνταν Άγιος. Πήγε, λοιπόν να τον βρει στη μονή του.
Αφού έγιναν οι συστάσεις, ο καθηγητής, θέλοντας προφανώς να κάνει επίδειξη των γνώσεών του, ξεκίνησε να του αναλύει διάφορες θεολογικές θεωρίες για το τι είναι Αγιοσύνη, για τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος κ.ο.κ. Ο μοναχός άκουγε υπομονετικά για πολύ ώρα.
Όσο, μάλιστα ο καθηγητής συνέχιζε τη διάλεξή του, παραθέτοντας ένα σωρό έρευνες και μελέτες πάνω στο θέμα, ο μοναχός έβαλε μια κούπα μπροστά στον καθηγητή και άρχισε να σερβίρει τσάι.
Η κούπα γέμισε μέχρι πάνω κι ήταν έτοιμη να ξεχειλίσει, αλλά ο μοναχός συνέχισε να γεμίζει με τσάι την κούπα.
Ο καθηγητής έκανε λίγο πίσω, φωνάζοντας: «μα τι κάνετε εκεί;
Δεν βλέπετε που ξεχείλισε η κούπα;» Τότε μόνο ο μοναχός σταμάτησε να σερβίρει τσάι και του είπε με ήρεμο τόνο: «Αγαπητέ μου, είσαι κι εσύ σαν την κούπα. Ξέχειλος από απόψεις, θεωρίες, γνώσεις.
Απορώ γιατί ήρθες σε μένα. Αν ήρθες για να κάνεις επίδειξη για τις γνώσεις και τις απόψεις σου, μπορείς να φύγεις από τώρα. Αν ήρθες, όμως για να μάθεις ή έστω να ακούσεις κάτι διαφορετικό απ’ αυτά που ξέρεις, πρέπει πρώτα να αδειάσεις την κούπα σου…»
Η γνώση δεν ταυτίζεται πάντα με τη σοφία, ούτε η επιστημοσύνη με την ηθική. Όσοι κομπάζετε για τις γνώσεις ή τα πτυχία σας, κομπάζετε που έχετε στην κατοχή σας μια μικρή κούπα ξέχειλη από τσάι (τόσο χώρο πιάνει η γνώση του καθενός μας μπροστά στην απεραντοσύνη του σύμπαντος και της ζωής). Κανένας, όσο κι αν έχει σπουδάσει, δεν είναι παντογνώστης.
Τίποτε δεν είναι αντικείμενο μόνο ενός πεδίου γνώσης – τα πάντα ανήκουν σε μια ολότητα που είναι απρόσιτη στο σύνολό της από τον άνθρωπο κι αυτό μόνο οι λίγοι σοφοί μπορούν να το αντιληφθούν.
«Αχ, σπούδασα Φιλοσοφία
και Νομική και Ιατρική,
αλί μου και Θεολογία
με κόπο και μ’ επιμονή.
Και να’ μαι εδώ με τόσα φώτα,
εγώ μωρός, όσο και πρώτα…»
(Γκαίτε, Φάουστ)
