Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2020

ΣΠΑΡΤΗ: Οι γυναίκες στη Σπάρτη ...........

 

Ο γυναικείος πληθυσμός της Σπάρτης αποκλειόταν από το στρατιωτικό λειτούργημα, διότι οι νόμοι της πόλεως προσδιόριζαν ως καθήκον τους την γέννηση και ανατροφή υγιών τέκνων. Η αγωγή των γυναικών δεν άγγιζε, ούτε καν προσέγγιζε, τα όρια αυστηρότητας εκείνης των ανδρών, διότι ο προορισμός και η αποστολή τους εντός της Πολιτείας ήταν διαφορετικής φύσεως. Αυτό βεβαίως δεν θα πρέπει να ερμηνευθεί ως μία καταπίεση του γυναικείου φύλου, το αντίθετο μάλιστα.Η γυναικεία ελευθερία σε καμία άλλη πόλη του αρχαίου Ελληνικού Κόσμου δεν εκδηλώθηκε τόσο έμπρακτα, όσο στην Λακωνική Πολιτεία. 


Στη Σπάρτη, οι γυναίκες είχαν το αποκλειστικό προνόμιο, απ’ όλες τις άλλες Ελληνίδες, να γυμνάζονται ισότιμα με τους άνδρες και να κυκλοφορούν άνευ περιορισμών. Όπως γνωρίζουμε, ευγονικές μέθοδοι ίσχυαν και ως προς τις γυναίκες, οι οποίες άπτονταν του καθορισμού της υγείας των γυναικών και της καταλληλότητάς τους να φέρουν στον κόσμο υγιή παιδιά.Η ανατροφή των κοριτσιών εναπόκειτο στην κρίση και στη βούληση των γονέων τους, η μόνη δε υποχρέωσή τους ήταν να γυμνάζονται. 


Ουκ ολίγα κορίτσια, διακρίνονταν στο ακόντιο, στη ρίψη του δίσκου, στην πάλη, στο τρέξιμο και σε λοιπές αθλητικές δοκιμασίες, ενώ ενεργός ήταν η συμμετοχή τους, σε θρησκευτικά και καλλιτεχνικά δρώμενα. Σε όλες αυτές τις δραστηριότητες, τα κορίτσια συμμετείχαν και γυμνά, γεγονός πρωτόγνωρο και ασύλληπτο για άλλη πόλη – κράτος.Στους λάτρεις του Ομήρου δεν χρειάζεται να υπενθυμίσουμε ότι πριν η Ελένη γίνει Ελένη της Τροίας ήταν η Ελένη της Σπάρτης, σύζυγος του καλού βασιλιά Μενέλαου και νύφη του Αγαμέμνονα.

Χάρη στο μοναδικό κάλλος της, ένας δελφικός χρησμός μπορούσε με ασφάλεια να προβλέψει ότι απ’ όλη την Ελλάδα οι γυναίκες της Σπάρτης ήταν οι πιο όμορφες – εικόνα που δεν ευτελίζεται διόλου από τα βασανιστικά άσματα των κοριτσιών (παρθένεια) που γράφτηκαν στη Σπάρτη από τον Αλκμάνα για να τραγουδιούνται από το χορό των νεαρών παρθένων λίγο πριν περάσουν το κατώφλι του γάμου.Βάλτε στο μυαλό σας το χαρακτήρα της Λαμπιδούς (ένα όνομα όμορφο και βασιλικό στην πραγματικότητα, που συνηθίζουν οι Σπαρτιάτες), της Σπαρτιάτισσας συζύγου που ο Αριστοφάνης ανεβάζει στην κωμική σκηνή των Αθηνών αμέσως μετά την πρεμιέρα της Λυσιστράτης το 411.
Η Λαμπιδώ είναι ο ορισμός του καλοσχηματισμένου θηλυκού σώματος και αξιοθαύμαστη όχι μόνον για τα στητά στήθη της, αλλά και για το σύνολο της σωματικής της διάπλασης (Γεια σου, χρυσή μου Λαμπιτώ, Σπαρτιάτισσά μου. Γλυκειά μου εσύ, πώς λάμπει η ομορφιά σου. Τι χρώμα, τι κορμί γεροδεμένο! Και ταύρο πνίγεις.). Με άλλα λόγια εκφράζει – φυσικά με κάποια κωμική υπερβολή – την πραγματικότητα στη Σπάρτη, που ήθελε τα κορίτσια να γυμνάζονται και σε καμία περίπτωση να είναι περιορισμένα σε αμιγώς οικιακές και στατικές εργασίες.


Οι Σπαρτιάτισσες όχι μόνο διατηρούσαν τα δικαιώματα τους στην πατρική περιουσία αλλά μπορούσαν και παντρεμένες να αποκτήσουν δικιά τους, έτσι που τον καιρό του Άγη και του Κλεομένη τα περισσότερα χωράφια της Λακεδαίμονας ανήκαν σε Σπαρτιάτισσες.

Αναφέρουμε ενδεικτικά την Κυνίσκα, κόρη του βασιλέα Αρχίδαμου, η οποία είναι η πρώτη γυναίκα εκτροφέας αλόγων αλλά είναι και η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης στο τέθριππο και μάλιστα δύο φορές. Το 396 π.χ.χ. και το 392 π.χ.χ.

Πολύ μεγάλες ήταν και οι σεξουαλικές ελευθερίες των γυναικών της Σπάρτης. Το λεγόμενο ότι “στη Σπάρτη δεν υπήρχαν μοιχοί” δεν έχει καμιά σχέση με την συζυγική πίστη, αλλά υποδήλωνε ακριβώς το αντίθετο. Δεν υπήρχε η έννοια της μοιχείας γιατί οι Σπαρτιάτισσες μπορούσαν ελεύθερα να έχουν ερωτικές σχέσεις με άλλους άντρες, παντρεμένους και μη. 


Όταν μάλιστα, στο δεύτερο Μεσσηνιακό πόλεμο, οι άντρες τους λείψανε πολλά χρόνια μακριά τους, οι Σπαρτιάτισσες δέχτηκαν τις ερωτικές περιποιήσεις των ειλώτων, χωρίς καμιά συνέπεια σε βάρος τους, μολονότι από όλην αυτή την ιστορία γεννήθηκαν πολλά παιδιά, οι λεγόμενοι Παρθενίαι, τους οποίους τελικά η πολιτεία, μη μπορώντας να τους εξομοιώσει με τους πατεράδες τους αλλά μη θέλοντας να τους κάνει ισότιμους με τους άλλους Σπαρτιάτες, τους ξεφορτώθηκε στέλνοντάς τους να ιδρύσουν στη Μεγάλη Ελλάδα την αποικία του Τάραντα..

Αυτή η ελευθερία εκφραζόταν και στη γυναικεία αμφίεση. Πολλούς αιώνες πριν εφευρεθεί η «μίνι» φούστα, οι Σπαρτιάτισσες φορούσαν τις φαινομηρίδες, που ήταν πολύ κοντοί χιτώνες που όχι μόνο άφηναν τους μηρούς των γυναικών σε κοινή θέα, αλλά ήταν και σχιστοί στο πλάι, περίπου ως τη μέση.

Εκτός αυτού σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούσαν (οι νέες κοπέλες φυσικά) να κυκλοφορούν τελείως γυμνές. Αυτό το θέσπισε, κατά την παράδοση, ο Λυκούργος, αρχικά μόνο κατά τα στρατιωτικά γυμνάσια των νεαρών, θέλοντας έτσι να τους εξασκήσει ώστε να προσέχουν τα παραγγέλματα του «επιλοχία», όταν γύρω τους στις κερκίδες του σταδίου, στέκονταν εκατοντάδες ολόγυμνα κορίτσια.

Ο γάμος ήταν θεσμός υποχρεωτικός, για όλο τον ελεύθερο και υγιή πληθυσμό. Οι νόμοι προέβλεπαν την τιμωρία όσων παντρεύονταν σε μεγάλη ηλικία, καθώς και των γυναικών εκείνων, που παντρεύονταν σε μικρή ηλικία. Ειδικές ποινές προβλέπονταν για τον “οψιγάμιον”, καθώς και για τον “κακογάμιον”. Ο Πλούταρχος (Λύσανδρος, 2), αναφέρεται στην περίπτωση του βασιλιά Αρχιδάμου, τον οποίο τιμώρησαν οι Έφοροι, διότι νυμφεύθηκε γυναίκα πολύ μικρής ηλικίας και συνεπεία τούτου του γεγονότος, δεν ήταν δυνατόν να γεννηθούν άρτια τέκνα. 

 


 

Τέσσερις επισημάνσεις προς αποκατάσταση τής απολυτου αληθείας :
 
1) ο χιτώνας τών γυναικών τής Σπάρτης ελέγετο " περονίτης ", συνεκρατειτο δεξιά κι αριστερά τών πλευρών τών γυναικών από τρείς περόνες κι ήτο κοντός άνω τών γονάτων, ούτως ώστε να διακρίνονται ξεκάθαρα οι μηροί τών γυναικών καί τούτου δεδομένου, ο Ευριπίδης τίς απεκαλεσε " φαινομηρίδες ", τις γυναίκες κι όχι το χιτώνα. 
 
2) τά άλογα δεν έτρεφε η Κυνισκα, αλλά ο αδελφός της Αγησιλαος β καί κατέβασε στούς Ολυμπιακούς αγώνες του 396 καί 392 π. χ ως ιδιοκτήτρια τήν Κυνισκα, διότι ήθελε να αποδείξει ότι η νίκη στό τεθριππο, αφού τα άλογα οδηγούσε Ηνίοχος και όχι ο ιδιοκτήτης, δέν ήτο επιτηδειοτητα του ιδιοκτήτη καί ουδεμία αξία είχεν, αφού ο ιδιοκτήτης πού εστεφετο Ολυμπιονίκης, συνεισέφερε μόνον οικονομικά και δεν είχε συμμετοχή στόν αγώνα.
 
Στούς Ολυμπιακούς Αγώνες τού 416 π.Χ ο Αλκιβιάδης τού Κλεινίου ,συμμετέσχε μέ επτά τέθριππα άρματα ,λαβών τήν 1η ,2η καί τέταρτη νίκη ,ομοίως και ο Φίλιππος Β τού Αμύντα ( πατήρ τού Μ.Αλεξάνδρου ανεδείχθη Ολυμπιονίκης στό τέθριππο τό 356 π.Χ )...
Νά θυμίσω ακόμη ότι τό 508 π.Χ Ολυμπιονίκης στό τέθριππον είχε αναδειχθείκαί ο βασιλεύς τής Σπάρτης Δημάρατος.
 
Οι Ολυμπιονίκες τών ιππικών αγώνων, ήσαν εύποροι χρηματοδότες ...τίποτα περισσότερον, αφού το άρμα οδηγούσε άνδρας ηνίοχος, αφού οι γυναίκες δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής στούς Ολυμπιακούς αγώνες. 
 
3) οι σχέσεις γυναικών με άλλους άνδρες, συνέβαινε ΜΌΝΟΝ ΜΕ ΣΥΝΑΊΝΕΣΗ τού συζύγου κι εφόσον σκοπός της συνευρεσεως ήτο η τεκνοποιηση καί όχι η απόλαυση ( Ξενοφών Λακεδ. Πολιτεία κεφ 6-10). 
 
Εάν διαπιστώνετο θέμα απολαύσεως ( σπανιότατα ,διότι κατ ουσίαν μοιχεία δέν υπήρχε στήν αρχαία Σπάρτη ), εθεωρείτο μοιχεία και η μοιχός περιεφερετο γυμνή ανά την πόλη επί όνου , τού οποίου η ράχη ήτο στρωμένη μέ σάισμα ( τράγινη κουβέρτα) με αποτέλεσμα να κατατρυπάται καί νά αναθεματιζεται υπό τών πολιτών.
 
Η φράσις " είναι γιά τόν γάιδαρο καβάλα ", από κεί βγήκε.
 
4) η κακογαμία συνίστατο όχι για την μικρή ηλικία τής γυναίκας, γιατί όλες παντρευοντο μετά τό 20ον έτος τής ηλικίας τους ( έτσι είχεν ορίσει ο Λυκούργος, Ξενοφών Λακ. Πολιτεία κεφ 6-10 ), αλλά για τό μικρόν τού δέματος τής γυναικός, όταν επαντρευετο άνδρα σωστών σωματικών αναλογιών.
 
Ο Αρχιδαμος ο Β, μετά το θάνατο τής Λαμπιδους, παντρεύτηκε τήν Ευπωλεια, γυναίκα κοντή καί άσχημη, ενώ αυτός ήτο υψηλός καί ωραίος .
 
Οι εφοροι είπαν, αυτή δέν θα γεννήσει βασιλείς, αλλά βασιλίσκους κι επέβαλαν στόν Αρχιδαμο πρόστιμο κακογαμίας 1000 δραχμών.
 
Πράγματι τα παιδιά τής Ευπωλειας, Αγησίλαος β ( κοντός, αδύνατος, χωλός), Κυνίσκα καί Τελευτίας κοντοί και άσχημοι...
 
Η γνώση όταν μοιράζεται πολλαπλασιάζεται..
 
Ευχαριστώ...
ΤΏΡΑ ΤΟ MANIATIKO REPORT ΚΟΝΤΆ ΣΑΣ ΚΑΙ ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΟ MYWEBOOK _____Η ΕΝΣΩΜΆΤΩΣΗ ΤΩΝ ΝΈΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ ΕΊΝΑΙ ΣΕ ΕΞΈΛΙΞΗ

Δημοφιλείς αναρτήσεις