Πέραν των
στολών και της σημαίας, οι Έλληνες επαναστατημένοι τόσο το 1821 όσο και
προ-επαναστατικά δεν φέρουν διακριτικά βαθμών. Παρά τις σχέσεις
ιεράρχησης οι Έλληνες στρατιώτες υπακούν στον καπετάνιο τους και οι
σχέσεις είναι προσωπικές/χαλαρές -τουλάχιστον ως το 1824.
Με τις
σημαίες ωστόσο εξυπηρετείται το βασικό μήνυμά τους, δηλ. η αναγνώριση,
επί του πεδίου, των φίλιων τμημάτων/δυνάμεων. Φυσικά το 1821 επικρατεί
ακόμη ο τοπικισμός και το στοιχείο προέλευσης (στεριανοί/θαλασσινοί)
εξού και τα επιμέρους σύμβολα/μοτίβα.
Λόγω της ανομοιομορφίας των
τμημάτων και παρά τις διακριτές διαφορές μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ως
προς την εξωτερική εμφάνιση σε σχέση με την "στολή" υπάρχουν στοιχεία
για να αποφεύγονται οι απώλειες από τα "φίλια πυρά".
Πχ οι Σουλιώτες
όταν μάχονται με Αλβανούς άτακτους (η ομοιότητα των ενδυμάτων κάποιες
φορές είναι προφανής) χρησιμοποιούν διακριτικά όπως η περίδεση ενός
υφάσματος στον ώμο -στοιχείο που προσδίδει ομοιομορφία.
Το ίδιο
ισχύει και για ένοπλα τμήματα στη Πελοπόνησσο στα πρώτα χρόνια της
Επανάστασης όπως και στην περίοδο του προσκυνήματος και των εμφυλίων
συγκρούσεων.
Φυσικά, βλέποντας κανείς τους χρωματισμούς των στολών
Ελλήνων, Τούρκων, φιλελλήνων ή ξένων στρατιωτικών συμβούλων (πχ στον
Ιμπραήμ) ή αιγυπτιακών τμημάτων αντιλαμβάνεται πως το πεδίο των μαχών το
1821 είναι... πολύχρωμο.
Δεν υπάρχουν δηλαδή προσπάθειες για
εναρμόνιση της ένδυσης με τα χρώματα του φυσικού περιβάλλοντος για να
υπάρξει στοιχειώδης κάλυψη/απόκρυψη ή παραλλαγή -πράγμα που συναντάμε
στις σύγχρονες στολές μάχης.
Ωστόσο τα χρώματα που κυριαρχούν στην
ενδυμασία των Ελλήνων επαναστατημένων (όπως το λευκό και το κόκκινο) δεν
είναι πάντα, σε πραγματικές συνθήκες μάχης, όπως η λαμπερή τους
εξιδανίκευση που βλέπουμε στους πίνακες.
Κι αυτό λόγω της φθοράς και
της συνεχούς μετακίνησης σε σκληρές, συχνά, κλιματολογικές συνθήκες όπου
η έκθεση σε σκόνη, ακαθαρσία, κοκ αλλοιώνει τον φυσικό χρωματισμό τους
-στην απουσία συνθηκών καθαρισμού τους.
Η οργάνωση τακτικών ελληνικών
τμημάτων σταδιακά θα καθιερώσει στις στολές παρελκόμενα όπως τα
σειρήτια, οι επωμίδες και οι ενδείξεις βαθμού (πχ χιλίαρχος) και,
φυσικά, κλείνοντας το νήμα η συνύπαρξη πολλών και διαφορετικών λαβάρων
θα δημιουργήσει τις συνθήκες για την ενοποίησή τους και την τελική
διαμόρφωση όχι μόνο της ελληνικής σημαίας αλλά και των διαφόρων σημαίων
του, πλέον υπό γέννηση μετά το 1830, ελληνικού στρατού.
