ΒΕΝΤΕΤΑ (Γδικηωμός ή Δικηωμός)
Η δεισιδαιμονία ότι ο σκοτωμένος δεν ησύχαζε «αν δεν έπαιρναν το αίμα του πίσω» και η κοινωνική περιφρόνηση του «αδίκηωτου» οδηγούσαν στη Βεντέτα. Η πολεμική σύγκρουση μεταξύ οικογενειών οδήγησαν σε ολοκληρωτικό ξερίζωμα γενεών και γενεών όπως καταμαρτυρούν οι «τρόχαλοι» (ερειπωμένοι) Πύργοι της Μάνης.
ΑΙΤΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ
Η δημόσια προσβολή (χαστούκισμα, εξύβριση), η δυσφήμιση και το «ξαρμάτωμα», οι αγροτοζημίες, οι πολιτικές διαμάχες, οι κληρονομικές διαφορές, η αρπαγή νύφης, η διάλυση αρραβώνα, η μοιχεία, η αθέτηση λόγου κ.α. αποτελούσαν την απαρχή μιας Βεντέτας.
Η ΚΥΡΗΞΗ ΤΗΣ ΒΕΝΤΕΤΑΣ
Όταν έφθανε το μαντάτο της αδικίας ή του σκοτωμού, κτυπούσαν τις καμπάνες της οικογενειακής εκκλησίας, μαζεύονταν στους Πολεμόπυργους της Γενιάς τους και διακήρυσσαν ότι «είμαστε οχτροί και να φυλάγεσθε, γιατί θα σας γδικηθούμε φανερά ή κρυφά».
Η ΤΡΕΒΑ ΤΗΣ ΒΕΝΤΕΤΑΣ (ανακωχή)
Λόγω του πολεμικού χαρακτήρα της Βεντέτας σταματούσε η παραγωγή γι’ αυτό αναγκάζονταν, ιδιαίτερα το καλοκαίρι να συνάψουν ανακωχή – γνωστή ως τρέβα – με διάφορους όρους (αντουφέκιστη, ατσαχάλευτη, μερική κ.τ.λ.) η παραβίαση της οποίας ήταν σπάνια και εθεωρείτο μεγάλη μπαμπεσιά.
ΨΥΧΙΚΟ
Το ψυχικό είναι θεσμός, που μόνο στη Μάνη παρουσιάζεται, και που απαιτεί μεγάλο απόθεμα ψυχικής μεγαλοσύνης. Ο φονιάς προσερχόταν γονατιστός στο σπίτι της οικογένειας του θύματος του φωνάζοντας ψυχικό! ψυχικό! ψυχικό!.. . Οι συγγενείς του θύματος ή δεχόντουσαν το ψυχικό ή το αρνιόντουσαν αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση εκείνη την ώρα δεν τον πείραζαν και τον άφηναν ν’ αποχωρήσει ανενόχλητος.
Το «ΣΙΑΞΙΜΟ» της Γεροντικής – ΨΥΧΑΔΕΛΦΟΣΥΝΗ
Οι Βεντέτες αριθμούσαν συνήθως αρκετούς νεκρούς. Εάν η Βεντέτα ήταν μακροχρόνια τότε συνίστατο η Γεροντική από γέροντες του χωριού που πλησίαζαν τις δύο πλευρές με υψωμένες μαγκούρες (ραβδιά) για διαπραγματεύσεις συμφιλίωσης. Αν οι αντίπαλες παρατάξεις δεχόνταν τους όρους, γινόταν το σιάξιμο ή αγάπη και επισημοποιούνταν με κοινή διασκέδαση σε καπηλειό του χωριού. Το ίδιο γινόταν όταν η Βεντέτα δι’ οιονδήποτε λόγο καθίστατο αδιέξοδη ή δεν είχε γίνει ακόμη η εκδίκηση (π.χ. φόνος εξ’ άμελείας ) και οι διαμαχόμενοι προχωρούσαν σε συμφιλίωση γνωστή ως ψυχαδελφοσύνη.
