Πριν ο Δίας ρίξει... τον πρώτο του κεραυνό από τον Όλυμπο, οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής φαίνεται πως λάτρευαν και πραγματοποιούσαν θυσίες στους δικούς τους θεούς και θεότητες, η ταυτότητα και η φύση των οποίων παραμένει άγνωστη ακόμη στους επιστήμονες.
Ομάδα αρχαιολόγων βρήκε τις στάχτες, τα κόκκαλα και άλλα αποδεικτικά στοιχεία θυσιών ζώων σε κάποια θεότητα πριν τον Δία, στην κορυφή του όρους Λύκαιου στην Αρκαδία. Τα ευρήματα εντοπίστηκαν το περασμένο καλοκαίρι σε ένα βωμό που μετέπειτα λειτούργησε ως τόπος λατρείας του Δία.
Κομμάτια άχρωμων και χωρίς διακοσμήσεις κεραμικών αντικειμένων μαρτυρούν ότι αυτά προέρχονται από την εποχή πριν το 3.000 π.Χ., 900 δηλαδή χρόνια πριν την άφιξη των πρώτων ελληνόφωνων κατοίκων που ήλθαν από τα Βαλκάνια, φέρνοντας κατά πάσα πιθανότητα μαζί και τη θρησκεία τους.
Όπως μαρτυρούν τα ευρήματα στην περιοχή του Λύκαιου, η συνήθεια λατρείας κάποιας θεότητας στην περιοχή είναι πολύ παλιά και κατά πάσα πιθανότητα προηγείται χρονολογικά της εισαγωγής του Δία στην ελληνική πραγματικότητα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δρ. Ντέιβιντ Ρομάνο του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, «στην ουσία έχουμε, εκτός από την προ Χριστό εποχή, την προ Δία εποχή».
Τα ευρήματα στο όρος Λύκαιο παρουσιάστηκαν και συζητηθήκαν την περασμένη εβδομάδα από τον Δρ. Ρομάνο, την αρχαιολόγο του πανεπιστημίου της Αριζόνα, Δρ. Μαίρη Βογιατζή και τον Μιχάλη Πετρόπουλο, της Ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Αρχαιολόγοι που γνωρίζουν για την ανακάλυψη συμφωνούν με την εκδοχή του Δρ. Ρομάνο, αν και τόνισαν ότι οι ανασκαφές θα πρέπει να συνεχιστούν το καλοκαίρι ώστε να υπάρξει σαφέστερη κατανόηση της προ-Δία χρήσης του συγκεκριμένου βωμού στο Λύκαιο. «Τα στοιχεία που ήρθαν στο φως φανερώνουν σαφώς τη δραστηριότητα του βωμού στους προϊστορικούς χρόνους», ανέφερε ο Τζακ Ντέιβις, διευθυντής της αμερικανικής σχολής κλασσικών σπουδών της Αθήνας, που επισκέφθηκε την τοποθεσία αρκετές φορές. «Γνωρίζουμε ότι ο Δίας και μια θηλυκή εκδοχή του Δία λατρευόταν στα προϊστορικά χρόνια. Το δύσκολο ζήτημα είναι ο προσδιορισμός της ακριβούς φύσης του βωμού πριν από εκείνη την εποχή».
Ο Κεν Ντόουντεν, διευθυντής του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας και Αρχαιοτήτων στο πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, δήλωσε ότι δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός υιοθέτησης ενός υπάρχοντος βωμού για λατρεία από τους Έλληνες, κάτι που συνιστούσε εξάλλου συνήθη πρακτική που συναντάμε ακόμη και στους χριστιανικούς χρόνους.
Η συγκεκριμένη τοποθεσία λατρείας του Δία αναφέρεται και στα γραπτά του Παυσανία, ο οποίος έδωσε περιγραφές της τοποθεσίας. «Στο ψηλότερο σημείο του βουνού βρίσκεται ο βωμός του Λύκαιου Δία, από όπου φαίνεται ολόκληρη η Πελοπόννησος» αναφέρει ο Παυσανίας.
Οι επιστήμονες αρχαιολόγοι έδωσαν στη δημοσιότητα μερικά ακόμη στοιχεία για τη χρήση του βωμού πριν την εποχή του Δία. Σύμφωνα με τις προβλέψεις τους, είναι μάλλον απίθανο τα ευρήματα να μην προέρχονται από θρησκευτικές λατρείες και να αποτελούν οικιακά είδη κάποιου οικισμού, αφού το περιβάλλον είναι ιδιαίτερα αφιλόξενο και οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν δυσμενείς. Σε ότι αφορά τους κατοίκους που ζούσαν εκεί πριν την έλευση των Ελλήνων δεν υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία, αν και κάποιοι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι προέρχονται από τη σημερινή δυτική Τουρκία. Τέλος, δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί ο ακριβής τρόπος χρήσης του βωμού, αν δηλαδή χρησιμοποιούνταν σε συνδυασμό με τα έντονα καιρικά φαινόμενα για τη λατρεία κάποιας θεότητας ή την προσωποποίηση των δυνάμεων της φύσης.
Μύθοι Αρκαδία
Γενάρχης των Αρκάδων θεωρείται ο Πελασγός ο οποίος ήταν ο πρώτος άνθρωπος, γενάρχης των ανθρώπων. Έζησε προτού εμφανιστεί η Σελήνη, γι' αυτό και οι Αρκάδες λέγονταν και Προσέληνοι ή Προσελήνιοι. Γιος του Πελασγού ήταν ο Λυκάονας, ο οποίος έκτισε τη Λυκόσουρα στο ιερό όρος των Αρκάδων, το Λύκαιο, που θεωρείται η αρχαιότερη γνωστή πόλη του κόσμου! Κατά τη μυθολογία, ο Λυκάονας είχε μία θυγατέρα, την πανέμορφη Καλλιστώ την οποία ερωτεύθηκε ο Ζευς. Η ζηλότυπη όμως, Ήρα, μεταμόρφωσε την ετοιμόγεννη Καλλιστώ σε άρκτο και όταν γεννήθηκε το παιδί ονομάστηκε Αρκάς, παιδί της άρκτου. Και η χώρα που γεννήθηκε ο Αρκάς, άλλαξε όνομα, και από Πελασγία ή Απία (χώρα των απιδιών) που λεγόταν, μετονομάστηκε σε Αρκαδία.Αλλά η Αρκαδία είχε και το δικό της θεό, τον Πάνα τον κατ' εξοχήν θεό των Αρκάδων που ήταν το σύμβολο της μουσικής και του έρωτα.
Στους μύθους της περιοχής συναντώνται πολύ συχνά εκτός από τους Θεούς του Δωδεκάθεου και θεότητες με τη μορφή ζώων.
Από τους θεούς λατρεύονταν κυρίως ο Κρόνος (Κρόνιον όρος), ο Δίας (ναός του «Σκοτίτα Διός», μεταξύ του Αγίου Πέτρου και Καρυών), η Άρτεμη (ιερό της Άρτεμης στις Καρυές, ναός της «Κνακιάτιδος Αρτέμιδος» στα Βέρβαινα), ο Απόλλωνας (ναός του «Τυρίτα Απόλλωνα» στον Τυρό), ο Διόνυσος κ. ά. Ειδικά για το θεό Διόνυσο αναφέρεται, ότι μεγάλωσε σε μια σπηλιά κοντά στη μονή Σίντζας (Σπήλαιο «Διονύσου»). Λέγεται ότι μία λάρνακα που εκβράσθηκε στην ακτή της αρχαίας πόλης Βρασιαί, είχε μέσα την πεθαμένη πια Σεμέλη και ζωντανό ακόμα το νεογέννητο Διόνυσο καρπό του έρωτά της με το Δία. Η Ινώ κατά την περιπλάνησή της, ήρθε στις Βρασιές και ανέλαβε την ανατροφή του Διονύσου μέσα στο ομώνυμο σπήλαιο. Η πεδιάδα του Λεωνιδίου με τη μεγάλη παραγωγή φρούτων και κηπευτικών αναφέρεται και ως «Κήπος του Διονύσου». Αρκαδικής καταγωγής εξάλλου ήταν και οι Σάτυροι και Σειληνοί συνοδοί του θεού Διονύσου καθώς και οι Κένταυροι πολλοί από τους οποίους βρήκαν καταφύγιο στον Πάρνωνα όταν κυνηγήθηκαν από την υπόλοιπη Αρκαδία.