Στην ιστορία μάθαμε ότι οι Τούρκοι κατάφεραν
έπειτα από σκληρές μάχες να καταλάβουν
τους “καλούς” Βυζαντινούς και την Κωνσταντινούπολη.
Στην ιστορία μάθαμε ότι χρωστάμε χάρη στην εκκλησία
γιατί τα 400 χρόνια σκλαβιάς, αυτή διατήρησε
το Ελληνικό πνεύμα ζωντανό!
Η ιστορία όμως μας είπε και για μια Κερκόπορτα….
.........και τίποτα παραπάνω.
Πόσοι από εμάς όμως ξέρουμε
το τι έγινε πραγματικά εκεί πέρα;
Η Πόλη δεν Εάλω.
Απλά την παρέδωσαν!
Ποιος;
Το χρονικό της “άλωσης” περιγράφεται από την Θεοδώρα Φραντζή,
κόρη του χρονικογράφου της “άλωσης” Γεωργίου Φραντζή,
που ήταν πρωτοβεστάριος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
(Το βιβλίο της Θ. Φραντζή βρίσκεται σε μετάφραση στην Εθνική βιβλιοθήκη
και περιγράφει όλες τις λεπτομέρειες για την Προδοσία
της Βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους κρατούντες το “πνεύμα”).
Η επιτροπή που θα διαπραγματευόταν την παράδοση της Πόλης στον Σουλτάνο,
ήταν εξαμελής και αποτελείτο από τον Ιεροκήρυκα “τότε” Ιωασάμ (Ιωσήφ) Κόκα,
τον Μέγα Δούκα Λεόντειο και αλλά 4 άτομα.
Η επιτροπή των Τούρκων είχε αρχηγό τον Πάσα της Αδριανούπολης Ρεσιτ.
Οι όροι που έθεσαν ο Ιωασάφ και Λεόντειος ήταν οι εξής:
1. Η Αγία Σοφία και οι 10 κυριότερες εκκλησίες, καθώς και τα μοναστήρια
με τις περιούσιες τους και τα εισοδήματα τους να παραμείνουν
στους παπάδες, όπως και μέχρι τώρα!!!
2. Εγγύηση για την ζωή και τις περιούσιες των ατόμων που περιέχονταν
στον κατάλογο που έδωσαν.
3. Οι χριστιανοί παπάδες να μην αλλάξουν αμφίεση,
να λατρεύουν τον “θεό” τους και να καβαλάνε άλογο!
Στη δεύτερη συνάντηση οι Τούρκοι έφεραν την απάντηση του Σουλτάνου,
όπου έγιναν δεκτοί οι όροι πλην αυτού που αφορούσε την Αγία Σοφία
και την ίππευση άλογων από ιερείς.
Μόνον οι υπεύθυνοι της παράδοσης επιτρέπεται να είναι έφιπποι.
Ο Ιωασάφ και οι προδότες συνελήφθησαν για προδοσία, μόλις χώρισαν
από τους Τούρκους. Ρωτήθηκε αν αρνείται την κατηγόρια της συνωμοσία
και αυτός απάντησε: “Καυχιέμαι γι’ αυτό.
Ήθελα να σώσω την εκκλησία από την ένωση με τους καταραμένους καθολικούς.
Προτίμησα να βάλω τέλος στην αυτοκρατορία.
Αυτοκράτορα θα πέσει ο θρόνος σου και θα καταπατηθεί”.
Ο Αυτοκράτορας του είπε ότι θα πέσουμε πολεμώντας και ο προδότης ιερωμένος
απαντά: “Συ με κρίνεις σήμερα, αύριο θα σε δικάσει ο θεός” (!!!).
Το δικαστήριο καταδίκασε τον προδότη Ιωασάφ σε θάνατο, ο οποίος
ήταν προκλητικός και αυθάδης και όχι μόνο δεν αρνείται την κατηγόρια,
αλλά καυχιέται και για την προδοσία, γεγονός που φανερώνει
το πνεύμα της εκκλησίας στις κρίσιμες αυτές στιγμές.
Μετά από ισχυρές πιέσεις της ορθόδοξης “εκκλησίας” στον Αυτοκράτορα
χαρίστηκε η ζωή του Ιωασάφ Κόκα, που έκανε τα πάντα για να κυριευθεί
η Κωνσταντινούπολη από τους Τούρκους.
Ο Ιωασάφ Κόκας είναι ο Γ’ μετά την άλωση Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
(“+1459-1463”)…
Η Πόλη λοιπόν δεν έπεσε, ούτε αλώθηκε. ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ
από τον χριστιανορθόδοξο κλήρο και οι αποδείξεις είναι πολλές:
1. Ο Σουλτάνος Σελίμ το 1519 ήθελε να γκρεμίσει τις εκκλησίες
και ο Πατριάρχης Θεόκλητος παρουσίασε μαρτυρίες ζώντων γενιτσάρων
που βεβαιώσαν ότι η Πόλη ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ με συνθήκη στον Μωάμεθ.
(Σπάθας, Μεσαιωνική βιβλιοθήκη).
2. Ο Πατριάρχης Ιερεμίας Α’ το 1532 όταν ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν Α’
“ήθελε να χαλάσει τις εκκλησίες” προσκόμισε μαρτυρίες και αποδείξεις
για να μην χαθούν τα προνομία και του απέδειξε ότι “Η Πόλη ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ
Και Δεν Πάρθηκε Με Σπαθιών”
(Μεσαιωνική βιβλιοθήκη – Σπάθας, Πατριαρχική Ιστορία – Ι. Μαλαξός,
Μετά την άλωση – Θα. Υψηλάντης)
3. “Οι Τούρκοι ΠΑΡΕΛΑΒΑΝ την ελεεινή Πόλη και μπήκαν μέσα”
(Βερβερινός Κώδικας)
4. “Οι ανθενωτικοί ΠΑΡΕΔΩΣΑΝ την Πόλη για να πάρουν τα προνομία
από τον Σουλτάνο” γράφει σε επιστολή του προς τον Πάπα
ο χρονογράφος της “άλωσης” Επίσκοπος Χίου Λεονάρδος.
5. “Η Πόλη ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ από την θρησκευτική μερίδα των ανθενωτικών
στους αρχηγούς του πολιορκητικού Στρατού” (Καρολίδης – Ιστορία Της Ελλάδος)
6. Σε παλιό λαϊκό τραγούδι του Πόντου αναφέρεται η ΠΑΡΑΔΟΣΗ Της Πόλης
με τη χαρακτηριστική φράση “ΕΔΩΚΑΝ ΤΑ ΚΛΕΙΔΙΑ”
Όσο και αν κάποιοι εθελοτυφλούν, η τραγική ειρωνεία της Ιστορίας
είναι ότι την κρίσιμη στιγμή άνθρωποι του πάπα υπερασπίστηκαν την πόλη κι ορθόδοξοι χριστιανοί, ιερωμένοι, μοναχοί και λαϊκοί την παρέδωσαν στους Οθωμανούς.
Με τον πρώτο μετά την άλωση πατριάρχη Γεώργιο Σχολάριο (Γεννάδιο Β’)
να πρωτοστατεί σε διαδηλώσεις και εκδηλώσεις ενάντια στον αυτοκράτορα
Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, ακριβώς τις κρίσιμες ώρες της πολιορκίας.
Με δέκα χιλιάδες καλόγερους να διαδίδουν ότι
είναι θέλημα Θεού να μπουν οι Οθωμανοί
στη Βασιλεύουσα και να κυριεύσουν τη μισή
οπότε Άγγελος Κυρίου θα κατέβει από τους ουρανούς,
θα καθαιρέσει τον αυτοκράτορα, θα βάλει άλλον
και θα διώξει τους εισβολείς.
Με πιο πρακτικό τον μοναχό Πέτρο
που πήρε άλλους τριακόσιους
και πέρασε στις τουρκικές γραμμές.
που πήρε άλλους τριακόσιους
και πέρασε στις τουρκικές γραμμές.
Με τους ευσεβείς ανθενωτικούς να βοηθούν τον Μωάμεθ να χτίσει
το οχυρό Ρούμελι Χισάρ. Και με τους “μέσα” να οργανώνουν σαμποτάζ
με πιο ηχηρό την ανατίναξη του Ιπποδρομίου.
Και την κρίσιμη ώρα να υποδέχονται τους αφηνιασμένους κατακτητές
ως ελευθερωτές.
Ο θρύλος για την Κερκόπορτα δεν πλάστηκε τυχαία.
Άλλωστε ο ίδιος ο αδελφός του τραγικού Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
ήταν αυτός που πρώτος, με συμμάχους τους Οθωμανούς,
προσπάθησε να πάρει την Πόλη “στο όνομα της Ορθοδοξίας..”
[Απόσπασμα από το άρθρο του Κ. Μπρούσαλη με τίτλο
“Εάλω η Πόλις και το χαστούκι” στην στήλη Αντιθέσεις – Εφημερίδα Έθνος 28/5/2001]
Πάνω οι τουρκαλαδες έκαναν γραμματόσημο τον Γενάδιο
τον οποίον η εκκλησία θεωρεί άγιο!
Ο Ιωάννης Λόγγος Ιουστινιάνης
(Giovanni Giustiniani Longo, 1418 – 1 Ιουνίου 1453)
ήταν Γενουάτης στρατιωτικός, μέλος μίας
από τις σημαντικότερες οικογένειες της Γένοβας,
και πρωτοστράτωρ της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Ήταν ένας από τους υπερασπιστές
της Κωνσταντινούπολης κατά την Άλωση
από τους Οθωμανούς το 1453, ως επικεφαλής
ενόπλου τμήματος 700 Γενουατών.
Με προσωπική του πρωτοβουλία χρηματοδότησε και οργάνωσε
στρατιωτική αποστολή επικεφαλής 700 ένοπλων συμπατριωτών του,
προς ενίσχυση της άμυνας της Κωνσταντινούπολης.
Όταν έφτασε στην βασιλεύουσα ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος του ανέθεσε την άμυνα της πόλης.
Ο Ιουστινιάνης με την προσωπικότητά του έπαιξε αποφασιστικό ρόλο
στις διαμάχες μεταξύ των στρατιωτών, ιδιαίτερα μεταξύ Βενετών και Γενουατών.
Οργάνωσε κατά αποφασιστικό τρόπο την άμυνα, με αποτέλεσμα να αποκρουστούν
οι συνδυασμένες επελάσεις των Οθωμανών,
παρ' όλη την συντριπτική αριθμητική υπεροχή τους.
Στις 29 Μαΐου 1453, και ενώ ο Οθωμανός σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ εξαπέλυσε
την τελική επίθεση, ο Ιουστινιάνης τραυματίστηκε σοβαρά από βλήμα
οθωμανικού πυροβολικού.
Κατά άλλους αναφέρεται ότι το τραύμα προήλθε από βέλος.
Ποιο ακριβώς σημείο του σώματός του χτυπήθηκε δεν είναι σίγουρο
και οι πηγές παρουσιάζουν διαφορετικές εκδοχές.
Μετά τον τραυματισμό του αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τις συγκρούσεις,
κάτι που έριξε κατακόρυφα την ψυχολογία και αποφασιστικότητα των πολιορκημένων.
Στην επικείμενη επίθεση, ο Μωάμεθ Β΄ διέταξε πλήρη έφοδο, βλέποντας
την αποχώρηση του Ιουστινιάνη ως μεγάλη ευκαιρία που έπρεπε να εκμεταλλευθεί.
Ο ίδιος ο Ιουστινιάνης, μαζί με τους άντρες του, κατάφεραν να διαφύγουν
με πλοία προς τη Χίο, όμως βαριά τραυματισμένος πέθανε την 1η Ιουνίου 1453.
Ο τάφος του διασώζεται ακόμη στη Χίο, όμως το λατινικό επίγραμμά του,
που ήταν άλλοτε στην εκκλησία του Αγίου Δομινίκου,
έχει κατά τα φαινόμενα εξαφανιστεί:
«Ένθαδε κείται Ιωάννης Ιουστινιάνης, ανήρ περικλεής
και πατρίκιος Γενουήσιος εκ των Μαονέων της Χίου,
όστις, κατά την εκστρατείαν του βασιλέως
των Τούρκων Μωάμεθ εναντίον
της Κωνσταντινουπόλεως, μεγαλοψύχως ηγεμονεύων
παρά τω γαληνοτάτω Κωνσταντίνω, τελευταίω
των ανατολικών Χριστιανών αυτοκρατόρει,
θανασίμως πληγωθείς απέθανε.»
Κρήτες οι τελευταίοι υπερασπιστές
της Κωνσταντινούπολης.
29 Μαΐου 1453, ημέρα οδύνης για τον ελληνισμό,
που άλλαξε την πορεία της ιστορίας του.
Η παρουσία των Κρητών, όπως σε όλους του αγώνες σημαντική.
Το 1453 κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης, ενώ η Κρήτη
ήταν ενετοκρατούμενη, 1000 εθελοντές Κρητικοί με 5 καράβια
και αρχηγό τον Καλλικράτη Μανούσο, ξεκινούν για να ενισχύσουν την άμυνα
της βασιλεύουσας.
Διασχίζουν το Αιγαίο χωρίς πρόβλημα, αλλά στα στενά του Ελλησπόντου
συναντούν 60 πλοία του τουρκικού στόλου που πολιορκούσε την Κωνσταντινούπολη.
Μετά από σκληρή ναυμαχία βυθίζονται τα 2 από τα πέντε και σκοτώνονται 300.
Τα υπόλοιπα 3 διασπούν τον κλοιό και εισέρχονται στην Πόλη ενισχύοντας
τους τελευταίους υπερασπιστές της.
Απ' αυτούς διάλεξε ο φρούραρχος Ιουστινιάνης τους σωματοφύλακές του,
καθώς και η σωματοφυλακή του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου,
που ήταν μαζί του όταν σκοτώθηκε, ήταν επίλεκτοι Κρητικοί.
Μετά την άλωση επί μερικές ημέρες αυτό το εθελοντικό σώμα των Κρητών
εξακολουθούσε να ανθίσταται σ' ένα πύργο της βασιλεύουσας
με περίσσια γενναιότητα, που προκάλεσε το θαυμασμό
του νεαρού Μωάμεθ του πορθητή, όπως αναφέρει και ο αυτόπτης μάρτυρας
και ιστορικός της άλωσης, Φραντζής.
Όταν τον πληροφόρησαν ποιοί είναι, διέταξε αν θέλουν να τους δοθεί ένα καράβι
και με τον οπλισμό τους να φύγουν για την πατρίδα τους
χωρίς κανείς να τους ενοχλήσει.
Έτσι και έγινε παρά την αντίθετη γνώμη των τούρκων στρατιωτών που ζητούσαν
να τους σφάξουν.
Οι απομείναντες Κρήτες εθελοντές πέρασαν τον Ελλήσποντο και ανοίχτηκαν
στο Αιγαίο, έχοντας βαριά τραυματισμένο ένα από τους αρχηγούς των τον οποίο
αναγκάστηκαν να αφήσουν στα μοναστήρια του Αγίου Όρους
για να τον περιθάλψουν.
Εκεί γνώρισε ένα Κρητικό μοναχό από την Ανώπολη των Σφακίων
στον οποίο διηγήθηκε όλα τα γεγονότα τα οποία κατέγραψε σε χειρόγραφο
που διασώζεται στην Ι.Μ. Βατοπεδίου, το οποίο βρήκε και δημοσίευσε
ο περίφημος αγιογράφος και λογοτέχνης Φώτης Κόντογλου.
Ευτύχιος Σ. Καλογεράκης
διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών
Δικό μας σχόλιο:
"Εξοργιστήκατε";
Μα εγώ τα έχω μάθει αλλιώς στο σχολείο!
Πάντως καλό θα ήταν
να διαβάσετε περισσότερο
και άλλους συγγραφείς
αλλά και να το ψάξετε γενικώς
με τη λογική εξέλιξη της ιστορίας.
Δικό μας σχόλιο:
"Εξοργιστήκατε";
Μα εγώ τα έχω μάθει αλλιώς στο σχολείο!
Πάντως καλό θα ήταν
να διαβάσετε περισσότερο
και άλλους συγγραφείς
αλλά και να το ψάξετε γενικώς
με τη λογική εξέλιξη της ιστορίας.
